Ad orientem czy ad populum? Problem kierunku celebracji Mszy Świętej w aspekcie symbolicznym i historycznym. Seria: W poszukiwaniu kościoła Chrystusowego IV

Wprowadzenie

Rozdział I: Biblijne spojrzenie na problematykę postawy ad orientem
1. Biblia Hebrajska
1.1. Dane statystyczne
1.2. Etymologia i zależności językowe
2. Księgi deuterokanoniczne Starego Testamentu oraz Nowy Testament
2.1. Dane statystyczne
2.2. Etymologia i zależności językowe
3. Skrypturystyczna teologia postawy ad orientem
3.1. Stary Testament
a) Wyraz tęsknoty za utraconym rajem
b) Powiązanie Boga ze słońcem
c) Przychodzenie Boga od wschodniej strony
d) Miejsce udzielania pomocy
e) Miejsce udzielania przebaczenia
f) Pielgrzymka ku wschodowi jako obraz pielgrzymki do Boga
g) Biblijna zachęta do patrzenia na wschód
h) Wschód jako jedno z imion Mesjasza
i) Wschód jako najgodniejsza ze stron świata
3.2. Nowy Testament
a) Lokalizacja tzw. gwiazdy betlejemskiej
b) Powiązanie paruzji ze wschodem
c) Miejsce udzielania pomocy
d) Powiązanie Boga ze słońcem
e) Przywołanie orientacji z Golgoty
f) Miejsce zmartwychwstania Chrystusa
g) Miejsce wstąpienia Chrystusa do nieba
4. Skrypturystyczna teologia pozostałych stron świata

Rozdział II: Wypowiedzi Ojców Kościoła, pisarzy wczesnochrześcijańskich i św. Tomasza odnośnie do postawy ad orientem
1. Świadectwa Ojców Kościoła i pisarzy wczesnochrześcijańskich
2. Teologiczne podstawy modlitwy ku wschodowi według świadectw wczesnochrześcijańskich
2.1. Nawiązanie do utraconego raju
2.2. Nawiązanie do wniebowstąpienia Jezusa i Jego powtórnego przyjścia
2.3. Nawiązanie do zmartwychwstania Chrystusa
2.4. Nawiązanie do ukrzyżowania Jezusa
2.5. Nawiązanie do gwiazdy betlejemskiej i narodzin Syna Bożego
2.6. Nawiązanie do obecności Bożej
2.7. Powszechność i apostolskość modlitwy ad orientem
2.8. Pierwszeństwo wschodu przed innymi kierunkami geograficznymi
2.9. Postawa ad orientem odczytana w kluczu moralności
3. Pozostałe wnioski teologiczne wynikające z wypowiedzi Ojców Kościoła
3.1. Powód nieprzychylności Leona Wielkiego co do postawy ad orientem
3.2. Symbolika pozostałych stron świata

Rozdział III: Wymowa teologiczna postawy ad orientem w liturgii Kościoła
1. Absolutny i względny sposób wyznaczania kierunku wschodniego
2. Symbolika poszczególnych obrzędów mszalnych
2.1. Przygotowanie ołtarza do Mszy Świętej
2.2. Liturgia katechumenów
2.3. Liturgia wiernych
3. Symbolika poszczególnych obrzędów pozamszalnych
3.1. Missa praesanctificatorum
3.2. Liturgia Sabbato Sancto
3.3. Obrzędy chrztu świętego
4. Całościowe ujęcie symboliki orientacji celebransa
4.1. Systematyczny wykład symboliki postawy ad orientem w kontekście Eucharystii
4.2. Zniszczenie przekazu symbolicznego w przypadku celebracji ad populum

Rozdział IV: Dyskusja nad liturgiczną postawą celebransa
1. Argumenty zwolenników postawy ad populum
1.1. Argument biblijny odwołujący się do ostatniej wieczerzy
1.2. Argumenty odwołujące się do aspektu historycznego
a) Argumentacja nawiązująca do braku sztywnych reguł celebracji oraz przykładu bazylik rzymskich
b) Argumentacja nawiązująca do sposobu rozmieszczenia ołtarzy bocznych
c) Argumentacja nawiązująca do akceptacji postawy przez autorytet religijny
1.3. Argumenty odwołujące się do aspektu prawnego
a) Argumentacja nawiązująca do dopuszczenia takiej formy celebracji przez rubryki tradycyjnego Mszału
b) Argumentacja nawiązująca do intencji przedstawicieli ruchu liturgicznego i prawodawcy kościelnego
c) Argumentacja nawiązująca do wybranych obrzędów liturgicznych sprawowanych ad populum
1.4. Argumenty odwołujące się do aspektu symbolicznego
a) Argumentacja nawiązująca do ukazania prawdy o obecności Chrystusa
b) Argumentacja nawiązująca do ukazania jedności zgromadzenia
1.5. Argumenty odwołujące się do aspektu dogmatycznego
a) Argumentacja nawiązująca do dydaktycznego charakteru Mszy Świętej
b) Argumentacja nawiązująca do konieczności akcentowania kapłaństwa wiernych
1.6. Argumenty odwołujące się do aspektu praktyczno-antropologicznych
a) Argumentacja nawiązująca do aktywniejszego uczestnictwa wiernych
b) Argumentacja nawiązująca do wymiaru antropologicznego
c) Argumentacja nawiązująca do aspektu duchowego i materialnego
d) Argumentacja nawiązująca do mentalności współczesnego człowieka
2. Argumenty zwolenników postawy ad orientem
2.1. Argumenty odwołujące się do Pisma Świętego
a) Argumentacja nawiązująca do sposobu ukrzyżowania Jezusa
b) Argumentacja nawiązująca do biblijnego wezwania do stania pomiędzy "przedsionkiem a ołtarzem"
2.2. Argumenty odwołujące się do aspektu historycznego
a) Argumentacja nawiązująca do niezmiennej i powszechnej praktyki Kościoła
b) Argumentacja nawiązująca do działalności protestantów
2.3. Argumenty odwołujące się do aspektu prawnego
a) Argumentacja nawiązująca do orzeczeń II Soboru Watykańskiego
b) Argumentacja nawiązująca do rubryk zreformowanego Mszału Rzymskiego
2.4. Argumenty odwołujące się do aspektu symbolicznego
a) Argumentacja nawiązująca do desakralizacji liturgii
b) Argumentacja nawiązująca do idei otwartości wspólnoty liturgicznej
c) Argumentacja nawiązująca do obrazu prowadzenia pojazdu
2.5. Argumenty odwołujące się do aspektu dogmatycznego
a) Argumentacja nawiązująca do aspektu uwielbienia Boga
b) Argumentacja nawiązująca do kapłaństwa urzędowego
2.6. Argumenty odwołujące się do aspektu praktycznego
a) Argumentacja nawiązująca do konieczności dostawienia drugiego ołtarza w prezbiterium
b) Argumentacja nawiązująca do umiejscowienia kapłana względem tabernakulum
c) Argumentacja nawiązująca do umieszczenia krucyfiksu ołtarzowego
d) Argumentacja nawiązująca do kreatywności celebransa
e) Argumentacja nawiązująca do unikania zgorszenia wiernych
3. Postawy ad orientem i ad populum w świetle prowadzonej dyskusji
3.1. Różnorodność argumentacji obydwu stron
3.2. Dwubiegunowość argumentów
3.3. Problem przekonywalności stosowanych argumentacji

Zakończenie

Bibliografia

Indeks źródeł

Summary

Table of contents