Podróż Monteskiusza. Biografia przestrzenna

Podróż Monteskiusza to pierwsza w Polsce biografia słynnego francuskiego filozofa i pisarza epoki Oświecenia, wnikliwie i rzeczowo przedstawiająca historię jego życia i dzieła. Książka jest przy tym pionierska także ze względu na zaproponowanie Czytelnikowi ciekawej formy biografii przestrzennej, ukazującej bios Monteskiusza w odniesieniu do kolejnych obszarów geograficznych tworzących jego życie, a przez to świadomie rezygnującej z klasycznej perspektywy diachronicznej. Autor wyodrębnia trzy zasadnicze, nawzajem się uzupełniające cywilizacyjne przestrzenie topograficzne, będące podstawowymi obszarami życia Monteskiusza, Gaskonię (prowincja), Paryż (miasto) i Europę (kontynent), w których odkrywa ponadto pomniejsze strefy czasowo-przestrzenne – wszystkie, każda na swój sposób, kształtują wyraźnie kolejne myśli i zdarzenia bohatera biografii. Książka opiera się na bardzo bogatym materiale źródłowym, przede wszystkim francuskim, dotyczącym tyle samo życia Monteskiusza, co kontekstu historyczno-kulturowego epoki europejskiego Oświecenia. Należy podkreślić także wartość dokonanych przez Autora przekładów na język polski wielu nie tłumaczonych tekstów Monteskiusza, fragmentów dzieł, myśli, spostrzeżeń, a zwłaszcza nieznanej w Polsce jego bogatej korespondencji. Ciekawym i cennym zarazem pomysłem jest umieszczenie w aneksie drobiazgowego kalendarium regularnych podróży Monteskiusza między rodzinną Gaskonią a Paryżem, jak również precyzyjne odtworzenie trasy jego intelektualnej wędrówki po Europie w latach 1728-1731, którą Autor biografii świadomie uzupełnia o ważne doświadczenie pobytu w Lotaryngii w 1747 roku na dworze polskiego króla na wygnaniu Stanisława Leszczyńskiego. Podróż Monteskiusza to książka mądra i ciekawa, odkrywająca przed polskim Czytelnikiem nie tylko genezę całego œuvre filozofa, ale też – a może i przede wszystkim – historię jego życia w jakże ludzkim wymiarze.