Estoński cud to imponująca historia o tym jak szybkie i przemyślane reformy polityczno-gospodarcze wydobyły ten kraj z socjalistycznego zacofania czyniąc z niego perłę Bałtyku. Niskie i proste podatki, szybka prywatyzacja, zniesienie barier celnych oraz inwestycje zagraniczne uczyniły Estonię najszybciej rozwijającym się krajem Europy Środkowo-Wschodniej. Autorem tego sukcesu jest estoński mistrz liberalizmu i gospodarczy cudotwórca, Mart Laar.
W 1992 roku produkcja przemysłowa Estonii spadła o 30 procent, płace realne spadły o około 45 procent, ceny paliwa wzrosły o ponad 10 tysięcy procent, a inflacja wynosiła ponad tysiąc procent. Ludzie stali godzinami w kolejkach po żywność. Chleb i nabiał były racjonowane.
Jedyną „instytucją”, która zdawała się wtedy funkcjonować w Estonii, był „czarny rynek”. (…) W ciągu piętnastu lat Estonia zmieniła się nie do poznania. Magazyn „Newsweek” nazwał Estonię „małym krajem, któremu się udało”. Stopień rozwoju Estonii przybrał naprawdę zadziwiające rozmiary. Estońska „droga do sukcesu” wzbudziła wielkie zainteresowanie. Politycy i eksperci z całego świata wciąż zadają pytanie: jak to osiągnęliśmy? Opowiadam o tym w tej książce. (Fragment wstępu)
Pochwały dla Marta Laara (ur. 1960) sypią się zewsząd. W Europie ledwo zipiącej pod ciężarem kontrybucji socjalnych jego liberalny radykalizm budzi podziw i zazdrość. Wszyscy zdają sobie sprawę, że kierunek wyznaczony przez estońskiego premiera jest dla Europy jedyną szansą, lecz nikt nie ma dość odwagi, by pójść w jego ślady.
Laar, doktor nauk humanistycznych, był premierem Estonii dwukrotnie, ale to jego pierwsze rządy (1992-1994) sprawiły, że kraj błyskawicznie stał się liderem reform. Dziś w Estonii nie do pomyślenia jest np. finansowanie nierentownych przedsiębiorstw z budżetu. Uproszczono podatki, szybko przeprowadzono prywatyzację. Dzięki przejrzystemu prawu niemal wyeliminowano korupcję.
Od pierwszych rządów Laara Estonia ma wzrost gospodarczy utrzymujący się na poziomie ponad 5 proc. (w rekordowym 1997 roku było to 11,5 proc.). Mówi się o nim, że jest estońskim Balcerowiczem, ale reformy Laara były skuteczniejsze.
W styczniu 2005 r. amerykańska fundacja Heritage i "Wall Street Journal" opublikowały ranking krajów ocenianych pod względem liberalizmu gospodarki. Wśród 150 państw Estonia znalazła się na 4., a. Polska dopiero na 41. miejscu.
Klub Książki Tolle.pl