Communio nr 3(159)/2007. Laickość wychowania?

Wychowanie rozumiane było od początku jako fundament osobowego rozwoju człowieka oraz jako podstawa przygotowania go do życia w konkretnych warunkach i w życiu społecznym. Również i dzisiaj proponowany model wychowania nie może nie dostrzegać człowieka w jego uwarunkowaniach i w jego uzależnieniach od świata rzeczy i osób, a także w jego relacji do Boga. Dobitnie wyraził to Papież Jan Paweł II na spotkaniu w UNESCO mówiąc, że celem wychowania jest to, aby człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem, aby bardziej "był", a nie tylko więcej "miał"; aby poprzez wszystko, co "ma", co "posiada", umiał bardziej i pełniej być człowiekiem. Inaczej mówiąc, aby również umiał bardziej "być" nie tylko "z drugimi", ale także i "dla drugich". Tymczasem współcześnie pojawiają się tendencje, które usiłują kwestionować samą potrzebę wychowywania jako coś złego, głosząc wszystkim i dla wszystkich całkowitą wolność, równouprawnienie, pełną odpowiedzialność każdego za samego siebie, poczynając od chwili urodzenia.
Te nowe tendencje, wyrażające się w laickości wychowania, wiążą się z postmodernistyczną wizją świata, a w nim człowieka. Współczesny sekularyzm można określić jako pewien rodzaj filozofii życia (stylu życia), który posiada trzy zasadnicze cechy: antyreligijnoś, relatywizm poznawczy i moralny oraz pragmatyzm życia.
Tymczasem zaczynamy powoli dostrzegać potrzebę modelu wychowania, u którego źródeł leży humanizm (także myśląc o wychowaniu w duchu katolickim: "Człowiek jest drogą Kościoła" - przyznajemy za Soborem Watykańskim II i Janem Pawłem II). Chodzi więc w pewnym sensie o "nowe wychowanie", które byłoby wychowaniem integralnym, uwzględniającym materialny i duchowy wymiar człowieka, tak, by nie zaprzepaścić człowieka i tkwiących w nim możliwośći pozytywnych. Czyz więc nie mamy dziś do czynienia ze zmaganiem o osobowy wymiar wychowania, w którym to modelu człowiek nie będzie samotną monadą czy narzędziem, ale podmiotem i celem wszelkiego działania, zaś nauka i technika będą środkami wspierającymi rozwój człowieka, drogą do pogłębiania jego człowieczeństwa i jak najlepszego układania więzi międzyludzkich.